Bütçe planlama (bütçeleme); ticari kurum ve kuruluşların geleceğe yönelik amaçları ve bu amaçları hayata geçirebilmeleri adına icra edeceği faaliyetleri yerine getirebilmek adına “bütçe” özelinde planlama işidir. Bütçe planlama sayesinde gider ve gelirler bakımından detaylı bir bilgiye sahip olan işletmeler, gelecekteki aksiyonların, stratejilerin ve yatırımların finanse edilebilmesi için gerekli kaynağı optimize eder.
Bütçe planlaması için farklı yöntemler ve çeşitli sistemler mevcuttur. Bahse konu yöntem ve sistemler, şirket bütçelerinin planlanması, takip edilmesi, kontrol edilmesi ve yürütülmesi süreçlerinde efektif sonuçlar sağlar. Bütçe planlamaya ilişkin merak konusu hususları açıkladığımız içeriğimizin, ziyaretçilerimizce dikkatle incelenmesini tavsiye etmeyiz.
İşletmeler, ideal bir bütçe planlama standardı sayesinde kısa, orta ve uzun vadeli finans aksiyonlarını etkili ve başarılı bir biçimde planlayabilir. Efektif bir bütçeleme sayesinde şirketlerin elde edebileceği birçok kazanım bulunmakla birlikte, isabetli bir bütçe planlama aracı ile elde edilebilecek başlıca kazanımlar şu şekilde sıralanabilir:
- Pratik ve konforlu bir maliyet yönetimi,
- Geleceğe ilişkin projeler ve planlanan faaliyetler için yeterli finansman tahsisi,
- İş performansının, verimliliğin ve üretkenliğin takibi,
- İşletme hedeflerine, zamandan ve enerjiden tasarruf ederek ulaşma olanağı,
- Gelecekte yaşanması muhtemel finansal problemlerin önlenmesi,
- Personel motivasyonu ve birim başarısında artış,
- İşletme yönetiminin verim bakımından değerlendirilmesi,
- İşletmenin mali yönetimde iktisadi bir yaklaşım benimsenmesi.
Bütçe Türleri Nelerdir?
Bütçe planlama bakımından konu bütünlüğünün sağlanması adına, öncelikle bütçe türlerini incelemek doğru bir yaklaşım olacaktır. Bütçe türlerini tablo marifetiyle inceleyelim:
| Ayrım Kriteri | Bütçe Adı |
| Konu | Gelir bütçesi – gider bütçesi |
| Durum | Proje bütçesi – dönemsel bütçe |
| Amaç | Faaliyet bütçesi – program bütçesi |
| Pazarlama | Satış bütçesi – satış giderleri bütçesi |
| Üretim | Ham madde bütçesi – genel üretim giderleri bütçesi – işçilik bütçesi |
| Finansal etkinlikler | Finansman bütçesi – nakit bütçesi – yatırım bütçesi |
| Teknik | Durağan bütçe – esnek bütçe |
| Başlangıç rakamları | Geleneksel bütçe – sıfır tabanlı bütçe |
| Kapsam | Genel bütçe – bölüm bütçesi |
Bütçe Planlaması Neden Önemlidir?
Şirketlerin, gelir ve gider kalemlerine göre isabetli aksiyonlar almalarına, başarılı yeni adımlar atmalarına olanak tanıyan bütçe planlama, küçük ve büyük ölçekli bilumum işletme için değerli ve gerekli bir planlama işidir. Ayrıca, ideal bir bütçe planlamasının takip edilmesi, ilgili işletmenin, harcamalarını öncelik hiyerarşisine göre belirlemesine imkan sunar.
İşletmeler, rekabet ekosisteminde yer alan alternatiflerine kıyasla daha başarılı olmak için optimum bütçeye, optimize edilmiş bütçe içinse ideal bir bütçe planlama aracına gereksinim duyar. Başarıda istikrar sağlaması ve sürdürülebilir sonuçlarla geleceği taşınması için başvurulan bütçe planlamasını, işletmeler için önemli ve gerekli kulan başlıca nedenler şunlardır:
- Finansal işleyişte verim ve üretkenlik sağlamak,
- Yatırıma konu projeleri, adımları, stratejileri ve kanalları önceden tespit etmek,
- Finansal beklentilere göre, daha az gelirin söz konusu olacağı dönemlere önceden belirlemek ve gerekli hazırlığı yapmak,
- Karlılık sağlayabilecek adımlar atmak,
- Sektör ve pazarda rekabetçi olmak, geleceğe daha sağlam adımlarla ilerlemek,
- İşletmenin finansal kontrolünü sağlamak,
- Harcama politikasının, doğru yer ve doğru zaman yaklaşımında seyretmesini sağlamak.
Bütçe Planlaması Nasıl Yapılır?
Bütçe planlama, en kısa şekliyle, işletmelerin nakdi varlıklarını değerlendireceği alanları belirleme sürecidir. Harcama planı olarak da tabir edilen bütçe planlaması için, öncelikle bütçe hesaplaması, gelir ve giderlerin tespiti gerekir. İşletmelerin geleceğe daha isabetli ve başarılı adımlar atarak ilerlemesi adına gelir ve giderlerin dengelenmesi, dolayısıyla bütçe planlaması elzemdir.
İşletmeler, finansal açıdan stratejik amaçlarına nasıl ulaşacağını belirlemek adına bütçe planlaması yapar. Bütçe planı, söz konusu hedeflere başarıyla ulaşılması için gereksinim duyulan malzemelerin, kaynakların, teçhizatın ve faaliyetlerin her birinin yanı sıra ilgili zaman dilimlerinin tespitini sağlar. Şimdi, söz konusu planlamanın nasıl yapılabileceğine mercek tutalım.
İşletmeler özelinde bütçe planlaması, farklı ve çeşitli birçok süreci içerir. Fakat, metotları ve araçları bakımından ne kadar farlı yapılırsa yapılsın, her bir bütçe planlamasında benimsenmesi gereken ortak yaklaşım, öngörülü davranılması ve her olasılığın değerlendirilmesidir. İlgili işletmenin mali geleceği değerlendirilirken, mevcut ve muhtemel fırsatlar ve riskler gözetilmelidir.
Şirkete ait geçmiş mali tablo, başarılı bir bütçe planlaması için incelenmesi ve değerlendirilmesi gereken önemli bir unsurdur. Geçmişteki gelir kalemlerindeki artış ve azalış, gider kalemlerindeki artış ve azalış tespit edilmeli ve yeterli data olması halinde aylara göre kategorize edilmelidir. Zira, geleceğe ilişkin ekonomik planlama yapılırken, geçmişin bilgi ve verilerinden yararlanmak doğru bir yaklaşım olacaktır.
Bütçe planlaması, uygulamadaki yaygın adı ile bütçeleme, özel sermaye teşebbüslerinin ekonomik açıdan tüm bölümlerini kapsayan gelecek hedefleri ve gelecek hedeflerine ilişkin faaliyetleri için yapılan finansal planlama standardıdır. Bu standardın nasıl yapılacağı, somut işletmenin özellikleri ve koşullarına özgü değişmekle birlikte, her bir bütçe planlama sürecinde müşterek adımlar şunlardır:
- Gelir – gider kalemlerini; geçmiş, mevcut ve gelecek (muhtemel) olmak üzere, belirli periyotlar üzerinden incelenmelidir.
- Gelecekteki olası sabit maliyetler de dikkate alınarak, sabit maliyetler tespit edilmelidir.
- Envanter, mal, ürün, hizmet, gelir, gider, harcama, yatırım vb. kalemler için ayrılan bütçe ve bütçe değişkenleri belirlenmelidir.
- Sektördeki dalgalanmaları, pazar değişimleri, tüketici ve müşteri davranışlarındaki farklılıklar gibi olası senaryolar için acil durum fonu ayrılmalıdır.
- Aylık, dönemsel, yıllık ve uzun vadeli kar – zarar tespiti yapılmalıdır.
EXPERTEAM Bütçe Kontrol Sistemi Yazılım Çözümleri ve Uygulama Desteği
Bütçe planlama kazanımlarını deneyimlemek isteyen kar amaçlı teşekküller ve işletmelerin, faaliyet gösterdikleri pazarın dinamikleri ve içinde bulundukları sektörün koşulları dikkate alınarak geliştirilmiş bir bütçe kontrol sistemine gereksinim duyduğu açıktır. EXPERTEAM, alternatiflerinden ayrılan özellikleri ile tüm müşterileri ve çözüm ortakları için bütçe kontrol sistemi yazılımı ve uygulama desteği sağlamaktadır.
Gelir gider dengesini kurmak ve yatırım araçlarını belirlemek; karlılıklarını artırmaya yardımcı dinamiklere sahip olmak, uzun vadeli ve sürdürülebilir bir başarı standardı sağlamak ve değişen piyasa eğilimlerine uyum sağlamak isteyen işletmeler, firmalar, markalar ve kurumların; kullanıcı deneyimi ve müşteri memnuniyetini önceleyen hizmet anlayışı ve yetkin personeli ile yenilikçi bütçe kontrol çözümleri sunan EXPERTEAM bütçe planlama yazılımını deneyimlemesi adına experteam.com.tr adresine davetlisiniz.